…»η Θεά»
Η Citroen DS είναι ένα αυτοκίνητο πολυτελείας που κατασκευάζονταν στην Γαλλία μεταξύ των ετών 1955 και 1975.
1957 Citroen DS
Σχεδιασμένη από τον ιταλό γλύπτη και βιομηχανικό σχεδιαστή τον Flaminio Bertoni, η DS είναι γνωστή για τον φουτουριστικό της σχεδιασμό, τις πρωτοποριακές εφαρμογές και την υδρο-πνευματική αυτορυθμιζόμενη κατ’ ύψος ανάρτησή της.
Citroen DS & Concorde δύο Γαλλικά σύμβολα
Ο σχεδιαστής της DS, o Flaminio Bertoni
Η DS ανέβασε τα στάνταρτ των αυτοκινήτων στο επίπεδο της ποιότητας χειρισμού και άνεσης καθώς και στο σύστημα των φρένων. Η Citroen πούλησε γύρο στα 1.5 εκατομμύριο κομμάτια της σειράς D κατά την διάρκεια της εικοσαετούς παραγωγής της. Η DS ήρθε τρίτη σε σειρά το 1999 ως αυτοκίνητο του αιώνα, καθώς και το ομορφότερο αυτοκίνητο όλων των εποχών από το περιοδικό Classic & Sports Car.
Μετά από 18 χρόνια κρυφής εξέλιξης και ως διάδοχος της άξιας Traction Avant, η DS 19 παρουσιάστηκε στο κοινό στις 5 October 1955 στο Paris Motor Show. Η εμφάνιση του αυτοκινήτου καθώς και οι πρωτοποριακές του τεχνολογικές εξελίξεις συνέλαβαν την φαντασία του κοινού και της υπόλοιπης αυτοκινητο-βιομηχανίας σχεδόν σε μια νύχτα. Τα πρώτα 15 λεπτά της έκθεσης δοθήκαν 743 παραγγελίες, κάτι που μέχρι το τέλος της ίδιας μέρας έφτασε στις 12,000 παραγγελίες.
Η πρώτη παρουσίαση στις 5 Οκτωβρίου 1955 στην έκθεση αυτοκινήτων στο Παρίσι
Σε μια Γαλλία που πάλευε ακόμη να ορθώσει το ανάστημά της μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά αναζητώντας και μια άλλη Γαλλία της μετά-αποικιακής εποχής, η DS υπήρξε ένα σύμβολο της Γαλλικής πρωτοπορίας. Στην ουσία αψήφησε κάθε σχεδιαστική φόρμα της εποχής της.
Επίσης έθετε τους Γάλλους στην κορυφή των χωρών της «εποχής του διαστήματος», μετά από ένα ξέφρενο τεχνολογικό ανταγωνισμό την εποχή του ψυχρού πολέμου. Ο φιλόσοφος Roland Barthes, αναφερόμενος στο συγκεκριμένο αυτοκίνητο έλεγε ότι φαίνονταν «σαν να έπεσε από τους ουρανούς».
Οι υψηλές τιμές από την άλλη πλευρά δεν απογείωσαν τις πωλήσεις της DS σε μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο. Έτσι λίγο αργότερα το 1957, παρουσιάστηκε ένα φτηνότερο μοντέλο η Citroen ID. Η ID μοιράζονταν το ίδιο σχήμα με την DS αλλά ήταν πιο παραδοσιακή στα μηχανικά της μέρη. Χωρίς υδραυλικό τιμόνι, με απλό κιβώτιο ταχυτήτων και απλά φρένα. Επίσης κατασκευάστηκε ένα station το 1958 ως ID Break.
1957 Citroen ID 19
Εκτός Γαλλίας, η ριζοσπαστική αλλά και κοσμοπολίτικη σχεδίαση του αυτοκινήτου είχε έναν ιδιαίτερο αντίκτυπο στους αντί-κομφορμιστές. Μια αμερικανική διαφήμιση έδινε το στίγμα της εποχής : «Χρειάζεται ένας ιδιαίτερος άνθρωπος για να οδηγήσει ένα ιδιαίτερο αυτοκίνητο».
Ιστορικά η DS ήταν σπουδαία για πολλούς λόγους, ένας από αυτούς ήταν ότι ήταν το πρώτο αυτοκίνητο μαζικής παραγωγής με υδραυλικά δισκόφρενα. Είχε ακόμη την περιβόητη υδρο-πνευματική ανάρτηση με το αυτόματο σύστημα των τριών επιπέδων ανύψωσης, υδραυλικό τιμόνι και ένα ημι-αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων. Μια άλλη του καινοτομία ήταν η οροφή του που ήταν από fiberglass για να μετατοπίζεται το κέντρο βάρος του οχήματος χαμηλότερα. Ακόμη είχε διαφορετικού πλάτους λάστιχα εμπρός και πίσω ώστε να μειώνει την τάση υποστροφής του.
Όπως όλα τα Γαλλικά αυτοκίνητα, έτσι και η DS επηρεάστηκε από το τότε φορολογικό σύστημα που βασίζονταν στην ιπποδύναμη του οχήματος, με αποτέλεσμα να έχει πολύ μικρούς σχετικά κινητήρες. Σε αντίθεση με τον πρόγονό του το Traction Avant, δεν υπήρχε ανοιχτή έκδοση με εξακύλινδρο κινητήρα.
Citroen Traction (άλλο ένα σχέδιο του Bertoni)
Παρόλη την μικρή ιπποδύναμη και την μέτρια επιτάχυνση το DS υπήρξε αρκετά επιτυχημένο στους αγώνες ταχύτητας, όπου βέβαια ήταν το μοναδικό όχημα που μπορούσε να αναπτύξει μεγάλες ταχύτητες σε ανώμαλο έδαφος. Χαρακτηριστικές είναι οι νίκες στον αγώνα Monte Carlo Rally το 1959 και 1966.
Citroen DS στο Monte Carlo Rally 1959
Citroen DS Rally 1966
Το DS τοποθετήθηκε στη πέμπτη θέση από το περιοδικό Automobile Magazine στον διαγωνισμό των «100 Coolest Cars» για το 2005. Ακόμη δεχτικέ τον τίτλο του ομορφότερου αυτοκινήτου όλων των εποχών από το περιοδικό Classic & Sports Car μετά από διαγωνισμό όπου κριτές ήταν 20 από τους μεγαλύτερους σχεδιαστές αυτοκινήτων, όπως οι Giorgetto Giugiaro, Ian Callum, Roy Axe, Paul Bracq, and Leonardo Fioravanti.
Πρωτότυπα σχέδια της DS απο τον Bertoni
Στα κοινά αυτοκίνητα, η υδραυλική υποβοήθηση χρησιμοποιούνταν κυρίως στα φρένα και το τιμόνι. Στην DS εφαρμόστηκε και στην ανάρτηση καθώς και στον συμπλέκτη, αλλά και στο κιβώτιο ταχυτήτων.
Σε εποχές που ελάχιστοι οδηγοί απολάμβαναν ανεξάρτητες αναρτήσεις σε όλου τους τροχούς, η εφαρμογή του υδραυλικού συστήματος στις αναρτήσεις σε συνδυασμό με την αυτόματη επιλογή ύψους του οχήματος ήταν μια αρκετά καινοτόμος κίνηση. Το σύστημα αυτό πρόσφερε εκτός της πολύ καλής συμπεριφοράς του οχήματος στις στροφές και μια υψηλού επιπέδου άνετη διαδρομή , που πολλές φορές συγκρίνονταν με ένα «μαγικό χαλί».
Ένα πραγματικό «μαγικό χαλί»
Το 1955 η DS εδραίωσε την Citroen ως έναν ιδιοφυή κατασκευαστή αυτοκινήτων. Για την ακρίβεια η DS προκάλεσε τόσο μεγάλο ενθουσιασμό που η Citroen φοβήθηκε πως τα μελλοντικά της μοντέλα θα ήταν πολύ φτωχά μπροστά της. Γι αυτό άλλωστε (εκτός από το οικονομικό δυκύλινδρο 2CV και τα παράγωγά του Ami και Dyane), κανένα νέο μοντέλο δεν κατασκευάστηκε από το 1955 ως και το 1970.
Η DS ήταν ένα μεγάλο, ακριβό αυτοκίνητο πολυτελείας και μια προσπάθεια έκδοσης μιας πιο φτηνής έκδοσης απέτυχε. Από τα τέλη της δεκαετίας του 50 και στην διάρκεια της δεκαετίας του 60 η Citroen εξέλιξε αρκετά νέα μοντέλα για το μεγάλο κενό αγοράς μεταξύ του 2CV και της DS, που καταλάμβαναν αναγνώστριες εταιρίες με τα Peugeot 403, Renault 16 και Ford Cortina κατά κύριο λόγο. Κανένα όμως από αυτά τα νέα μοντέλα δεν βρήκε το δρόμο του προς την αγορά, είτε γιατί ήταν πολύ ακριβά στην κατασκευή τους, είτε ήταν πολύ συνηθισμένα για να τα παράγει μια εταιρία με το προφίλ της ριζοσπαστικής Citroen.
Στο εργοστάσιο κατασκευής της DS στο Παρίσι
Τελικά η εταιρία παρουσίασε το 1970 την Citroen GS και πούλησε τουλάχιστον 2.5 εκατομμύρια κομμάτια.
1970 Citroen GS
Η DS παρέμεινε δημοφιλής ολόκληρη την διάρκεια παραγωγής της με αποκορύφωση την χρονιά του 1970. Μετά όμως κάποια στοιχεία της όπως η κάπως στενή καμπίνα επιβατών, ο μοχλός ταχυτήτων στο τιμόνι και τα ξεχωριστά φτερά άρχισαν να δείχνουν την φθορά του χρόνου.
Το εσωτερικό της Citroen DS του 1970
Η Citroen επένδυσε μεγάλα ποσά στον σχεδιασμό ενός νέου οχήματος και τελικά το 1970, παρουσίασε την SM, που ήταν εντελώς ανανεωμένη , πολύ πιο φαρδιά, ταχύτερη και πιο ακριβή από την DS.
1970 Citroen SM
Παρόλο που η SM κατασκευαστικά έμοιαζε στην DS ήταν ένα εντελώς διαφορετικό αυτοκίνητο. Στην SM, η οροφή και τα πίσω φτερά ήταν μονοκόμματα. Πολύ λίγα εξαρτήματα μοιράζονταν τα δύο μοντέλα παρ’ όλο που κατασκευάζονταν στην ίδια αλυσίδα παραγωγής στο Παρίσι.
1970 Citroen SM (όπου Μ = Maserati)
Εκτός αυτού όμως, η SM εκπλήρωσε άλλη μια αποστολή εκτός από να είναι η συνέχεια της DS, ανέβασε την Citroen στο επίπεδο των κατασκευαστών GT (Grand Tourer). Αυτό σήμαινε ότι εκτός των άλλων η SM δεν σχεδιάστηκε αποκλειστικά ως τετράθυρο οικογενειακό αυτοκίνητο αλλά υπήρχε και σε Coupe έκδοση με δύο πόρτες. Η πανάκριβη όμως SM, με τον κινητήρα της Maserati, δεν μπορούσε τελικά να παραλάβει το σκήπτρο της DS.
Η DS τελικά αποσύρθηκε το 1976 μετά από την πώληση 1,455,746 αυτοκινήτων. Ο αντικαταστάτης της τελικά στην κατηγορία των μεγάλων οικογενειακών αυτοκινήτων υπήρξε η CX.
1976 Citroen CX
Η DS κυρίως κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο της Citroen στο Παρίσι, France ενό αρκετά κομμάτια τα προμηθεύονταν από την Μεγάλη Βρετανία (Rolls Ryce), την Νότια Αφρική, την Αυστραλία και την Γιουγκοσλαβία όπου κατασκευάζονταν η έκδοσή της σε ασθενοφόρο (Break Ambulance, μόνο σε 120 κομμάτια παγκοσμίως).
Citroen DS Break Ambulance
Η Αυστραλία κατασκεύαζε την δική της σειρά D στην δεκαετία του 60 στο Heidelberg της Victoria, με το όνομα ID 19 «Parisienne.» Επίσης έβγαλε τα «DSpecial και DeLuxe» με επιπλέον αξεσουάρ που δεν υπήρχαν στην Ευρώπη.
Citroen ID 19 «Parisienne»
Τα Βρετανικά μοντέλα ξεχωρίζανε για τα δερμάτινα καθίσματα, το ξύλινο καντράν και τα φωτιστικά της Lucas
Όσο για την Γιουγκοσλαβία, εκεί ακόμη και σήμερα σε κάποιες περιοχές λειτουργούν ακόμη κάποια ως ταξί.
Στην διάρκεια της παραγωγής της η DS δέχθηκε αρκετές παραλλαγές στο αμάξωμά της. Ένα station wagon παρουσιάστηκε το 1958. Είχε διάφορα ονόματα ανάλογα με την αγορά στην οποία απευθύνονταν. (Break στην Γαλλία, Safari και Familiale στην Βρετανία, Wagon στην Αμερική, και Safari ή Station-Wagon στην Αυστραλία). Η έκδοση station είχε μεταλλική οροφή ώστε να μπορεί να κρατάει μια σκάρα αποσκευών.
Citroen DS Break
Τον Σεπτέμβριο του 1962, η DS παρουσιάστηκε με μια πιο αεροδυναμική μύτη, καλύτερο εξαερισμό και άλλες βελτιώσεις. Παρέμεναν τα εξωτερικά φανάρια όμως πλέον υπήρχε και στην έκδοση με τα διπλά εσωτερικά φανάρια. Το 1965 ένα σετ αναβάθμισης του αυτοκινήτου σε υπερπολυτελείας ονομάστηκε DS Pallas (με το όνομα δηλαδή της αρχαίας Ελληνίδας Θεάς Αθηνάς Παλλάδας «Pallas»). Το βελτιωμένο αυτό μοντέλο είχε μικρότερη στάθμη θορύβων, εξοπλισμό από δέρμα και εξωτερικά επιχρυσωμένα σήματα.
Το 1967, η DS και η ID επανασχεδιαστήκαν. Αυτές οι εκδόσεις είχαν πιο αεροδυναμική σχεδίαση στα φώτα που έδινε στο αυτοκίνητο το σχήμα ενός καρχαρία. Τα μπροστά τέσσερα πλέον φανάρια βρίσκονταν πίσω από ένα λεπτό καμπυλωτό γυαλί και περιστρέφονταν ανάλογα με την φορά του τιμονιού. Αυτό επέτρεπε στον οδηγό να βλέπει καλύτερα στις στροφές ειδικά εάν οδηγούσε σε κλειστές στροφές με μεγάλη ταχύτητα τη νύχτα.
Αυτός ο συγκεκριμένος πάντως νεοτερισμός απαγορεύτηκε στην Αμερική λόγο των εκεί νομοθεσιών και κυκλοφόρησε η έκδοση με τα σταθερά φανάρια μόνο για την Αμερικανική.
Οι πιο σπάνιες και οι πιο συλλεκτικές απ’ όλες τις DS είναι οι convertible που κατασκευαστήκαν από το 1958 ως το1973. Οι convertible κατασκευαστήκαν σε μικρούς αριθμούς από έναν γάλλο κατασκευαστή τον Henri Chapron, εκ μέρους της Citroen. Η DS convertible χρησιμοποιούσε το αμάξωμα της break (station wagon), ενισχυμένο στα πλαϊνά της και με το σπαστό σύστημα αναρτήσεων στο πίσω μέρος.
1958 Η πρώτη παρουσίαση της DS Convertible
1973 Citroen DS Convertible
Επιπρόσθετα ο, Chapron κατασκεύασε μερικές coupe και την special έκδοση της sedans με το όνομα «Prestige», «Lorraine» και άλλα notchback.
Citroen DS «Majesty»
Citroen DS «Leman»
Η DS χρησιμοποιήθηκε σε αρκετές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές και ενέπνευσε καλλιτέχνες.
Citroen DS is a Space Ship
Για πολλά χρόνια υπήρξε συνυφασμένη με το Γαλλικό κράτος και την Γαλλική κοινωνία γενικότερα. Η ταινία «The Goddess of 1967» (Η Θεά του 1967) εμπνεύστηκε το όνομά της από την DS. Άλλωστε η ταινία αφορά μια DS του 1967, μια DS ή deesse στα γαλλικά (Θεά δηλαδή).
Διασκευασμένη σε υπτάμενη μηχανή για τα χρέη της ταινίας «Phantomas»
Ο πρόεδρος της Γαλλίας ο Charles de Gaulle πολλές φορές είχε επαινέσει τις ασυνήθιστες ικανότητες της DS που του είχε σώσει τη ζωή κατά τη διάρκεια της απόπειρας δολοφονίας εναντίον του στο Petit-Clamart στις 22 Αυγούστου του 1962 που είχε σχεδιάσει ο Jean-Marie Bastien-Thiry (Οι πυροβολισμοί είχαν σκάσει δύο από τα λάστιχα του αυτοκινήτου και παρόλα αυτά μπόρεσε να διαφύγει με μεγάλη ταχύτητα.
O Charles De Gaulle σε μια Citroen DS
Τα σημάδια των πυροβολισμών
Σκηνή η οποία δραματοποιήθηκε αργότερα στην ταινία The Day of the Jackal
Η τελευταία DS
Eπιμέλεια: Τζαννέτος Παπαγεωργίου
